21 Ekim 2009

Notebooklarda pil ömrünü arttırma

NOTEBOOKLARDA PİL ÖMRÜNÜ %60 ORANINDA ARTIRIN
Dizüstünüzün pil tüketimini yarı yarıya azaltmanız mümkün. Sunduğumuz ipuçları ile pillerinizdeki enerjiden dakika dakika tasarruf edin.
Dizüstü bilgisayarlar sadece performanslarıyla değil elektrik tasarruflarıyla da dikkat çekiyor. Lityum-ion piller ve yeni enerji tasarruf yöntemleri ile çalışma süreleri oldukça tatminkar düzeylere gelmiş durumda. Nerdeyse her dizüstü kullanıcısı, Windows’un “Dizüstü/taşınabilir bilgisayar” ve “En az güç yönetimi” arasında değişen güç tasarruf özelliklerinden haberdar. Çizdiğimiz bu çerçeve, pilinizin ömrünü artırmak için gereken her şeyi yaptığınızı düşünmenize neden oluyorsa çok yanılıyorsunuz. Oysa yapacağınız bazı ayarlamalar ile pil ömrünü neredeyse iki katına çıkarabilirsiniz. Network Hardware Control tamda bu işlemler için biçilmiş aftan.
Yazılımın başarısı, sistemdeki saat hızı ve kullanılan frekans değerlerine yaptığı mudahalede gizli. Saat hızı ve elektrik tüketimi doğru orantılı iken, frekans ve tüketim arasındaki orantı ise katlanarak artıyor. Bu noktada Intel’in Speedstep ya da AMD’nin Cool’n Quiet gibi özel güç tasarrufu teknolojileri devreye giriyor ve sistem boştayken yalnızca saat hızı değil frekans da düşürülüyor.
NHC ile işlemcinin kullandığı elektrik miktarını %60 oranında azaltabilirsiniz. Ekran kartının elektrik ihtiyacını nasıl azaltabileceğiniz, uzun bir pil ömrü için kullanım ayrıntıları, çalışma süresini 2:24’ten 4:20’ye nasıl yükseltebileceğiniz ve daha başka ipuçları ilerleyen sayfalarda yer alıyor. Yine de bu sürenin sahip olduğunuz dizüstü bilgisayarın donanım özelliklerine bağlı olarak farklılık gösterebilceğinizi önceden belirtelim.
ÖNCELİKLİ ADIMLAR
BEŞ ADIMDA %60’A VARAN UZUN ÇALIŞMA SÜRESİ
1. Gereksiz işlemleri önleyin: İlk adım biraz araştırma gerekiyor. Gereksiz işlemleri kapatmak ya da Windows’un başlangıç menüsünden kaldırmak gerekiyor. Görünürde çoğu program, işlemci zamanından çok az çalıyor gibi görünse de, gereksiz sorgulamalarla pilleri yorduklarından enerji kaybına yol açarlar. Şaşırtıcı gelebilir ama sadece bu değişikle 18 dakika zaman kazanabilirsiniz.
Gereksiz işlemleri durdurmak için:
Arka planda ne kadar az program çalışırsa, pil de o kadar uzun süre dayanır. Aslında dizüstünüzün potansiyeli daha fazla. Ctrl+Alt+Del tuşları ile ulaşabileceğiniz. Görev yöneticisindeki İşlemler sekmesinde, kullandığınız programların hangilerinin açık olduğunu ya da hangilerinin sistem için kritik öneme sahip ve dolayısıyla durdurulabilir olup olmadığını anlamak oldukça zor.

Bu gibi durumlarda imdadımıza koşan programlardan biri Process Explorer, Process Explorer adresinden indirebileceğiniz bu ücretsiz yazılım, çalışan programların bir listesini çıkarıyor ve bunları gruplar halinde kullanıcılarına sunuyor. Yapılan gruplandırmadan sonra emin olmadığınız işlemler hakkındaki ayrıntıları http://www.liutilities.com/products/wintaskpro/processlibrary/ adresinden öğrenebilirsiniz.


Otomatik olarak açılan programları başlangıç menüsünde engelleyerek, kalıcı olarak devre dışı bırakabilirsiniz. Başlat >> Çalıştır >> msconfig komutuyla açtığınız “Sistem yapılandırma” penceresindeki Başlatma sekmesinden yüklenmesini istemediğiniz programları etkisiz hale getirebilirsiniz. Bunlar arasında anında mesajlaşma yazılımı, Media Player, CD/DVD yazma programları ya da kullanılmayan ekran kartı yazılımları da olabilir.

2. Kullanılmayan aygıtları kapatın: Kızılötesi, Bluetooth, kablosuz ağ adaptörleri ve kullanılmayan USB girişlerini, Office yazılımlarını kullanırken nadiren başvurulan ses aygıtlarını devre dışı bırakmak size yaklaşık 3 dakika zaman kazandırır.
Kullanılmayan aygıtları kapatmak için:
Günümüzde dizüstü bilgisayar, kullanıcı kullanmasa bile, etkin olarak bulunan bileşenlerden oluşuyor. Yani sisteminizde çekinmeden kapatabileceğiniz bir iki aygıt bulunuyor olmalı. Yapacağınız engelleme sadece pil değil, genel sistem performansına da yansıyacaktır. Bunu yapmanın en bilinen yolu ise Denetim Masası >> Sistem >> Donanım >> Aygıt Yöneticisi’den aşağıdaki örneklerde olduğu gibi sağ tıklayıp devre dışı bırakmaktan geçiyor.
>>ECP(Yazıcı bağlantı noktası): Yazıcınız paralel değilde USB üzerinden bağlıysa rahatlıkla kapatabilirsiniz.
>>Kızılötesi aygıtlar: Kızılötesini kullanmıyorsanız kapatmalısınız
>>Fax-Modem: Yoksa hala 56K analog modeminiz mi var?
>>IEEE 1394-Hostcontroller: Yalnızca Firewire bağlantı noktasını kullanıyorsanız kalmalı
>>Kablosuz ağ bağdaştırıcısı: Kablosuz ağ özelliğini kullanmıyorsanız kapatabilirsiniz.
>>USB Denetleyicisi: Birden fazla bağlantı noktası varsa kullanmadıklarınızı kapatabilirsiniz.

3. Ekran parlaklığını azaltın: Elektiriği tüketen en büyük bileşenlerden biri şüphesiz monitör. Uzun pil süresine gereksinim duyuyorsanız parlak bir ekran kesinlikle önünüzde engeldir. Tabii bu, hemen en düşük kademeye geçmeniz gerektiği anlamına gelmiyor. %30 luk bir aydınlatma ile neredeyse her ortamda rahatça çalışabilir ve pil süresini yaklaşık 22 dakika uzatabilirsiniz. Ayrıca ekran koruyucunun kapatılması ve koyu renk (siyah) bir arka plan resmi seçilmesi de önerilerimiz arasında.
4. Ekran kartının elektriğini azaltın: Genellikle ekran kartları üst seviyede performans sağlamak üzere ayarlanmıştır; yani tam süratle çalışırlar. Oyunlarda mantıklı olsa da, normal şartlarda yalnızca elektrik kaybı anlamına gelir. Hem ATI hem NVIDIA sürücülerde elektrik kullanımını azaltan özel işlevler bulunur. ATI söz konusu işlemi Powerplay, NVIDIA ise Powermixer olarak adlandırıyor. Pil kullanımını azaltan değişiklikler gerçekten de etkili; kazanılan süre 43 dakikayı bulabiliyor.
Ekran kartının elektrik tüketimini azaltmak için:
Ekran kartını tam performanslı çalıştırmak önemli ölçüde güç kaybına neden oluyor. Grafik sürücülerinde doğru ayarları yapmanız halinde %’e varan pil tasarrufu sağlayabilirsiniz. Normalde işlemci ve ekran kartının hızı ancak düşük pil seviyesinde bir nebze düşürülür ama 3B bir uygulama çalıştırmıyorsanız ekran kartının daha az güç gerektirmesini sağlamakla kalmaz, daha az yüklenme olacağından soğutucunun da daha az çalışmasını beraberinde getirir. Üstelik bilgisayarınız daha da sessiz çalışacaktır. Office yazılımlarını kullanırken performans kaybından korkmanıza gerek yok, önünde sonunda tam frekanslı çalışma düzeyi yalnızca oyunlar için gerekiyor.
Ekran kartınız anakart üzerindeyse değişiklik şansınız bulunmuyor. Centrino yongalarda, model numarasına göre bütünleşik bir intel (mesela 915M) ya da harici (915PM gibi) bir ekran kartının olup olmadığını görebilirsiniz.
ATI ekran kartınız varsa Güç tasarruf işlevlerini Powerplay’de bulabilirsiniz. Fişe takılı değilken optimal batarya süresini sağlamak için ayarlamanız durumunda ekran kartı kullanımı en düşük düzeyde güç harcayacak, diğer durumda ise en yüksek performansı sağlayacaktır.
NVIDIA ekran kartınız varsa, sürücüsünden Powermixer ayarlarını bulup en üst pil seviyesine getirmelisiniz.

Notebook hardware control Şimdi işin can alıcı noktasına geliyoruz. NHC ile işlemciyi iyice sıkıştırıyoruz. Yaptığımız mudahale, işlemcinin frekansını düşürmek ve olabilecek en üst seviyeyi belirlemek. Böylece yarım saat daha kazanıyor ve çalışma süresini 4 saat 20 dakikaya çıkarıyoruz. Bu da başlangıç değerine göre %60 lık bir artış demektir.
CENTRİNO DİZÜSTÜLER İÇİN GÜÇ TASARRUFU
Notebook Hardeware Control standart kurulumla yalnızca Intel Pentium M serisi işelmcilere mudahale edebiliyor. Yazılım zaten oldukça tutumlu davranan Centrino işlemcisinin kullandığı elektrik akımını denetliyor ve pil süresini uzatıyor. Core Duo ya da Core 2 Duo işlemcili yeni nesil işlemcili yeni nesil dizüstü sahiplerine ayrıca özel bir yama kurmak zorundadırlar. Programın kullanımıyla ilgili tüm detayları sırası ile göreceğiz. Programa geçmeden önce NHC’nin, Microsoft’un .NET Fremework 2.0 ya da daha yeni bir sürümünü gerektiğini anımsatalım.
1- Program açıldığında önce önemli verilerin görüldüğü bir durum bilgilendirme ile karşılaşırız. CPU clock altında gerçek işlemci hızınız görülecek: benim işlemcimin frekansı 600 Mhz. İşlemci kullanımı ise %4 olarak görülüyor. CPU voltage karşısında işlemcinin kullandığı frekans yer alıyor. Dizüstünüzün çalışma süresini uzatmak istiyorsanız Charge Rate dikkatinizi çekecektir çünkü o anki elektrik tüketimini gösteriyor. Sistemde yapacağınız değişikliklerin sonucunu bu ekranda görme şansına sahipsiniz. Ayrıca kalan pil süresi (life time), işlemci (CPU temp), sabit disk ısısı (HD Temp), ekran kartınızın hızı (ATI Core) ve ekran belleğinin frekansı (ATI) bu ekranda yer alıyor.

Bu sekmede iken alt tarafta bulunan yeşil Start NHC monitoring düğmesine tıklarsanız ekranınızın yan tarafına ilk sekmedeki değerlerin gösterildiği bir şema gelecektir.

2- CPU Speed sekmesine tıklayarak başlayalım. Bu menüden batarya ya da prize bağlı kullanım için işlemci hızını etkileyecek seçimler yapacaksınız. Prize bağlı kullanım için Dynamic Switching’i seçmenizi öneriyoruz. Böylece işlemci hızı anlık ihtiyaca göre ayarlanıyor. Pil kullanımında ise ikinci menüde Max. Battery maddesini seçmelisiniz. Bu durumda işlemci en düşük değerde çalışacaktır ama Office işlemleri için yeterlidir. Hareket halindeyken de büyük Power Point gösterimleri ile uğracaksınız bir önceki adımda olduğu gibi Dynamic Switching maddesini seçmek isteyebilirsiniz.
Uzmanlar için:Intel’in Speedstep teknolojisi ile sizin için tanımladığı ayarlardan memnun değilseniz, kendiniz işlemci hızınızı ayarlayabilirsiniz. Bunun için Enable custom dynamic switching ibaresini ve hangi işlemci yüklenmesinde hangi faktörün kullanılması gerektiğini seçmelisiniz. Pil ya da fiş simgesine tıklayarak yeni bir profil oluşturabilirsiniz.

3- Artık sıra NHC’nin merakla beklenen özelliğini kullanmaya geldi. Pil süresini uzatmak için işlemcideki frekansı aşağı doğru çekebilirsiniz. Pil kullanımı açısından en düşük faktör öncelik taşıyor çünkü Max. Battery seçimi bu faktörü kullanıyor. Tabii ki diğer faktörler için de bir frekans atamanız mümkün. Böylece işlemci yüklendiğinde bile etkisini göreceksiniz. Bariz olarak artan pil süresine ek olarak sevindirici bir avantaj daha elde etmiş olacaksınız. Düşen frekans nedeniyle işlemci sıcaklığı da azalacak ve fan daha az çalışma durumunda kalacağından çıkardığı ses de azalmış olacak.
İşlem sırasında takip etmeniz gereken yöntem çok basit. Açılan Set Voltage menüsünde ardışık düşük değerleri tek tek deneyin. Her atamadan sonra program, sistem kararlılığını ölçmek için bir deneme yüklemesi yapacaktır. Hata vermeyen en düşük değeri buluncaya kadar deneyin. Her işlemci farklı olduğundan genel geçer bir öneri vermeniz mümkün değil. Gerilim düşüşünden dolayı sisteme zarar gelmesinden endişe etmenize gerek yok; deneme testi bu yüzden yapılıyor.
Bu sekmede bulunan set düğmesi kısa olarak işlemcinin voltajı ayarlandığında CPU nun stabil olarak çalışıp çalışmadığını test eder ve alt taraftaki simge ile de full olarak sistemin test edilmesi işlemi içindir. Test işlemi bittikten sonra voltaj ayarlarını uygulayabilirsiniz.

4- En düşük gerilim değerini bulduğunuda. Full CPU stability check testini kamp ateşi simgesine tıklayarak yapın. Tam olarak emin olmak istiyorsanız Power 95 gibi yazılımlarıda test etmelisiniz. Hata mesajı alırsanız frekansı yükseltmelisiniz.

5- Temel olarak en önemli ayarlamaları geride bırakmış oluyoruz ama bu program sayesinde ilginç bilgilerede ulaşabiliriz. Öncelikle kayda değer olan Battery kaydının altında bulabileceğiniz Wear Level yani alınımından itibaren pil ömrünün ne kadar kullanıldığını göstermesi.

6- Sabit diskiniz için Hard disk Setting’ten SMART monitoring (Self monitoring, Analysis and Reporting Technology)’i etkinleştirmelisiniz. Veri kaybını otomatik denetim sistemi devreye girecektir. Böylece toplam veri okuma/yazma miktarı, yazma oranı, hatalı okuma sayısı gibi parametreler sürekli takip edilecektir. Ek olarak Acoustic Managements’ı sessize getirebilir. Advanced Power Managetments’tan Enable Spin Down ile sabit diskin elektrik düşürebilirsiniz. Ancak pratikte getirisi büyük olmadığından bu ayarı öntanımlı olarak bırakmanızı öneriyoruz.

7- NHC ATI ekran kartlarındaki Powerplay teknolojisinin yanı sıra NVIDIA PowerMixer’a da kısmen destek veriyor. İlerde NVIDIA desteğinin de eklenmesi bekleniyor. İlke olarak NHC ile ekran kartını daha fazla performans için hızlandırabilir ya da daha uzun pil süresi için yavaşlatabilirsiniz.

Hiç yorum yok: